Elke week verschijnt een column over iets dat opvalt in Australië en wat voor een nieuwsgierige Hollander niet goed te begrijpen is. Nederland en Australië lijken natuurlijk op elkaar, maar dat valt bij nader inzien vies tegen. Een ontdekkingstocht door het onbegrijpelijke Down Under. Fair Dinkum! Echt waar!

De postzegel

Australië blijft verbazen. Neem de post. Voor een grijpstuiver mag je een brief door de gleuf van de knalrode brievenbussen van Australia Post duwen. Het land is enorm groot, maar voor minder geld dan in Nederland gaat een veel zwaardere brief over een afstand van vierduizend kilometer van Sydney naar Perth. Hoe dat zo goedkoop kan?

In Nederland kost het 44 eurocent om een standaardbrief van hooguit twintig gram van pak hem beet Groningen naar Maastricht te sturen. Wie wil dat de brief 30 km verder gaat, naar Luik, is 75 eurocent kwijt, maar voor dat bedrag mag de brief ook naar Athene. In Australië staan ze raar te kijken bij de Nederlandse tarieven, die tot de lagere in Europa behoren. Op een brief naar een uithoek in dit groot uitgevallen land hoeft maar een postzegel van 50 dollarcent te worden geplakt, omgerekend iets meer dan 30 eurocent. En dan mag die brief ook nog eens 250 gram wegen. In Nederland moet op zo'n zware brief voor 1,32 euro aan postzegels worden geplakt, meer dan vier keer zo veel dus.

Het maakt in Australië voor het tarief niet uit of de brief naar een aangrenzende wijk in een grote stad moet of naar een afgelegen boerderij op honderden kilometers van het dichtstbijzijnde postkantoor. Dat is zo per wet geregeld. Het enige dat scheelt is het aantal dagen dat de brief erover doet. Wordt een in Nederland geposte brief veelal de volgende dag bezorgd, deze service is voor een land als Australië niet op te brengen. De prestaties van de post zijn desondanks indrukwekkend. De brief wordt veelal de volgende dag bezorgd in dezelfde stad, twee dagen later in een andere grote stad van Australië en maximaal zeven werkdagen tussen twee bestemmingen op het platteland, voorwaar een geweldige prestatie.

Nu is het niet zo dat Australia Post, het zusterbedrijf van TNT Post, geen winst maakt of hoeft te maken. Dat doet het wel. Het bedrijf doet 5,5 miljard poststukken per jaar, zet daar 4,5 miljard dollar (2,7 miljard euro) mee om, de helft komt van het traditionele brievenwerk, de andere helft van andere activiteiten. Het bedrijf maakt een bescheiden winst van een half miljard dollar. In Nederland doet TNT post met 5,3 miljard iets minder poststukken, en zet daar jaarlijks 3,9 miljard euro mee om. De cijfers van de twee landen liggen dus in dezelfde orde van grootte. Australië doet iets meer poststukken, maar dat is niet zo vreemd, omdat er ook iets meer mensen wonen (16 tegen 21 miljoen).

Ook de overige kerngetallen zijn vergelijkbaar. In Australië staan ruim 15 duizend brievenbussen en ongeveer 10 miljoen adressen waar brieven worden bezorgd. De distributie verloopt via de ruim vierduizend postkantoren, op het platteland veelal de enige winkel in de regio. Het vervoer van de jaarlijks miljarden poststukken gaat verbazingwekkend vaak over de weg. Australia Post heeft het grootste wagenpark van het land. Meer dan tienduizend voertuigen rijden jaarlijks 205 miljoen kilometer om de post bij de mensen te krijgen. Voor het vervoer over grote afstanden zijn 366 vrachtwagens beschikbaar. Ook gebruikt de post de vliegtuigen van de nationale luchtvaartmaatschappij Qantas. Soms gebruikt de postbode zelfs een vliegtuigje om de post bij de mensen thuis te krijgen, waarbij de postbezorging maar een onderdeel is van de trip. De afgelegen boerderijen worden ook oer vliegtuig bevoorraad.

Is het Nederlandse postbedrijf een grote afzetter? Daar is het relatief eenvoudig om de post te bezorgen. De afstanden zijn klein, er zijn geen afgelegen boerderij waar een vliegtuig nodig is om de post op de deurmat te krijgen. Niemand die het antwoord kan geven. Enige verschillen vallen op. Er wordt in Australië op zaterdag geen post bezorgd en veel mensen in de stad hebben een postbus, waarvoor geen wachtlijst bestaat. Dit heeft onder meer te maken dat de post die in brievenbussen wordt bezorgd eenvoudig zijn leeg te halen (zie ook De brievenbus, 28 maart). De postbus is natuurlijk goede handel voor Australia Post, want de bezorgkosten worden tot een minimum beperkt en de verhuur van de postbus levert nog geld op ook. Maar of dit het verschil verklaart?

Australia Post wil de tarieven wel gaan verhogen. Het bedrijf heeft bij de Australian Competition and Consumer Commission, die moet zeggen geen bezwaar te hebben tegen de tariefverhoging, een voorstel gedaan om het basistarief te verhogen naar 55 cent (0,33 euro). In het voorstel wordt wel het argument gebruikt dat Australië, na Zuid-Korea en Nieuw-Zeeland, de laagste tarieven hanteert van de OESO landen. Onafhankelijke rapporten bevestigen dat, maar een verklaring hoe dat kan? Nee, die wordt niet gegeven.

Naschrift: Sinds september 2008 moet er 55 cent op een brief. Door de daling van de dollarkoers is dat bedrag nu omgerekend 27,5 eurocent