Bij grote sporttoernooien zijn grote trofeeën te winnen. Foeilelijk, maar wel omvangrijk. Als de aanvoerder van het zegevierende team de trofee omhoog houdt, dan kunnen de fans goed zien waarvoor de ploeg zo hard heeft gezweet. Neem de Europa Cup, de cup met de grote oren: acht kilo en 74 centimeter hoog. Dan heb je iets in handen.

Maar niet altijd strijden sporters om een wanstaltig stuk blik met overgewicht. En zo'n wedstrijd is nu in volle gang: De strijd tussen Australië en Egenland om The Ashes. Cricket dus, een sport die gigantisch populair is in de landen van het voormalige Gemenebest en soms daarbuiten. De twee hoofdmachten van cricket, Engeland en Australië, bevechten elkaar al meer dan honderd jaar lang elke twee jaar om The Ashes, een dingetje van nog geen vijftien centimeter hoog.

The Ashes is in alle opzichten een krankzinnig toernooi. Cricket is een nogal onbegrijpelijke sport voor buitenstaanders. In een paar minuten is duidelijk te maken hoe het zit met voetballen, hardlopen of schermen, maar bij cricket lukt dat niet. De regels zijn compliceerd, de uitleg is onduidelijk en de uitslag is meestal geheimtaal.

Cricketwedstrijden kunnen lang duren. Heel lang, het is een sport voor mensen die kennelijk verder weinig om handen hebben. Er is een uitgereide rust, na de thee gaan de heren verder (vrouwen zie je zelden cricketten). Als het regent vluchten de spelers weg en moet het publiek maar wachten of er nog iets gebeurt. En alle spelers zijn in onberispelijk wit gekleed. Wie bij welk team hoort? Je moet het maar weten of raden.

The Ashes is de meest idiote van alle cricketwedstrijden. Dit toernooi is het zogenoemde test-cricket. Dat zijn wedstrijden uitgesmeerd over vijf (!) dagen. Elke dag wordt er een uur of zes gebald, met een thee pauze van 20 minuten en een klein uurtje voor de lunch. Wie na die vijf dagen de meeste runs heeft gescoord (hoe dat werk is weer een ander verhaal) is de winnaar. Bizar is dat zelfs na vijf dagen de wedstrijd nog in een gelijk spel kan eindigen, zoals de eerste test van de Ashes-2009. The Ashes wordt beslist over vijf test matches, dus 25 dagen cricket spelen. De eerste test was half juli in Cardiff, de laatste is eind augustus in Londen. De spelers zijn dus een week of zes van huis.

Na deze gigantische inspanning van circa 150 uur cricketten tegen steeds dezelfde tegenstander moet de beloning navrant zijn. Dat is misschien zo in geld, maar de trofee is een aanfluiting. Het ding is 15 cm hoog en weegt een paar gram. En zoals de naam al doet vermoeden, er zit as in de beker. As, de grondslag is voor deze traditie.

In 1882 speelde Australië tegen het moederland Engeland. Het onwaarschijnlijke gebeurde. De kolonie won de wedstrijd op het laatste moment. Er verschenen advertenties in Engelse kranten waarin het Engelse cricket werd doodverklaard. De as zou naar Australië worden verscheept, maar Engeland zou over komen om de as terug te veroveren. The Ashes was geboren. Het onbenullige bekertje zou het een leeg flesje Eau de Cologne zijn geweest van een Engelse dame.

De inhoud van het flesje is onduidelijk. Waar komt de as vandaan? Er werd gedacht aan een verbrande cricketbal of een ander attribuut van het spel. Langdurig onderzoek later wees uit dat de as komt van het dwarshoutje (het kleinood waar de werper op mikt en wat de de slagman moet verdedigen).

Het kleinood is door de jaren heen zo kwetsbaar geworden, dat het origineel nu in een Londens cricketmuesum staat en daar zelden meer uit komt. Het bekertje is in de recente tijd maar één keer in Australië geweest (2006-2007) en het trofeetje maakte toen een toer door het land. Dus de winnaar van The Ashes krijgt niet het origineel, maar een replica van kristal in de handen geduwd.

Hoe ingewikkeld kun je een sport maken.