Elke week verschijnt een column over iets dat opvalt in Australië en wat voor een nieuwsgierige Hollander niet goed te begrijpen is. Nederland en Australië lijken natuurlijk op elkaar, maar dat valt bij nader inzien vies tegen. Een ontdekkingstocht door het onbegrijpelijke Down Under. Fair Dinkum! Echt waar!
Het geld

Kritiek leveren op buitenlandse papiergeld door Nederlanders is sinds de invoering van de euro uit den boze. Nederland had de meest fraaie bankbiljetten ter wereld, maar sinds 2002 sieren smakeloze afbeeldingen van niet bestaande bruggen het papiergeld.

De Australische biljetten zijn zeker wat kleur betref veel frisser. Behalve de kleur, is ook het materiaal van de Australische bankbiljetten bijzonder. De term papiergeld is achterhaald, want het geld is van plastic. Een biljet dat in een broekzak in de wasmachine verdwijnt (foei!), komt er ongeschonden weer uit. Vol trots meldt de nationale bank dat het ontwikkelen van het plastic een heuse Australische vinding is. In 1996 was al het geld van plastic en Australië drukt geld voor tal van anderen landen, onder andere Nieuw-Zeeland.

Het ontwerp van de biljetten is minder overtuigend, zoals het ontwerp van meer dingen in Australië een beetje tegenvalt. Veelal weinigzeggende figuren staren de eigenaar nietszeggend aan. De relatief korte blanke geschiedenis van het land heeft nog niet echt aansprekende beroemdheden opgeleverd, zoals in Nederland De Ruyter, Erasmus en Sweelinck. Afbeeldingen van de wereldberoemde Australische fauna, zoals kangoeroe en koala, ontbreken op het plastic geld.

De keuze van de beroemdheden is opmerkelijk en zegt iets over de geschiedenis van het land. Het lichtpaarse vijf dollar-biljet is saai: een obligate afbeelding van Queen Elisabeth, de koningin van Australië met op de achterzijde het parlementsgebouw in Canberra. De blauwe tien dollar siert Banjo Paterson, de dichter van het officieuze volkslied van Australië: Waltzing Matilda. Op de andere kant staat de radicale en soms patriottische schrijfster en journalist Mary Gillmore. Het rode twintig-biljet laat dominee Flynt zien, de grondlegger van de Flying Doctors, op de andere kant staat Mar Reilby die als gevangene in 1792 (ze was toen 15) naar Australië kwam en later een succesvol zakenvrouw werd die veel aan liefdadigheid deed.

Het gele vijtigje laat eindelijk een Aboriginal zien, namelijk David Unaipon, kunstenaar en voorvechter voor de rechten van Aboriginals. Op de achterkant staat de eerste vrouwelijk parlementariër, Edith Cowan. Ze werd in 1920 gekozen in het parlement van de deelstaat West-Australië namens de voorloper van de (conservatieve) liberale partij. Het groene biljet van honderd, dat nauwelijks in omloop is en zelden wordt uitgespuugd door een pinautomaat, siert de sopraan Nellie Mebla en de legergeneraal en ontdekker Monash, een naam die voortleeft in een universiteit.

De munten zijn een ander verhaal. Ze dragen de beeltenis van de koningin, maar dat is in meer landen zo. Hier wel dieren en natuur. De standaard 1 dollar munt heeft een kangoeroe en op de 2 dollar munt staat onder meer het Zuiderkruis. De twintig cent laat de platypus zien, een ei-leggend zoogdier. Op de 10 cent staat een vogel en op de 5 cent de enchida, een ander ei leggend zoogdier. Waarom de koala de boot heeft gemist, is niet duidelijk.

Wel irritant aan het geld is dat de meeste munten groot en zwaar zijn De 50 en 20 cent wegen maar liefst 16 en 12 gram per stuk. De portemonnee verandert in een loden last als er wat munten in zitten. Nee, dat is niet praktisch en de gewoonte stamt van de Britten die ook graag enorme munten maken. Dan is de euro haniger. De 50 cent weegt maar 7 gram en de 20 cent ongeveer 5 gram.

Het meest ergerlijke aan het muntgeld is het formaat van de 2 dollar munt. In zo ongeveer elk land geldt de regel: hoe hoger de waarde van de munt, hoe groter. In Australië moet een dronkenlap aan het werk zijn geweest bij het ontwerpen van de bronskleurige 2 dollar munt. Deze is zo groot als de 10 eurocent (en de zilverkleurige Australische munt van 5 cent) en veel kleiner dan de 1 dollar munt die even groot is als de munt van 50 eurocent. Onbegrijpelijk en verwarrend..

recent_foto
column
fair dinkum
wijziging op: 9-03-2010