Elke week verschijnt een column over iets dat opvalt in Australië en wat voor een nieuwsgierige Hollander niet goed te begrijpen is. Nederland en Australië lijken natuurlijk op elkaar, maar dat valt bij nader inzien vies tegen. Een ontdekkingstocht door het onbegrijpelijke Down Under. Fair Dinkum! Echt waar!

De boodschappentas

Ze doen hun best, die Australiërs, om een milieuvriendelijk imago op te bouwen. Succesvol zijn ze niet. De auto's behoren tot de gulzigste benzineslurpers in de wereld. En bij het boodschappen doen, denkt er maar een enkeling aan om een tas van thuis mee te nemen. De caissières stoppen de boodschappen graag in dunne, plastic tasjes. Heel veel dunne plastic tasjes.

Het volgende is normaal bij de kassa van een grote supermarkt: een winkelwagentje is tjokvol geladen met van alles en nog wat. De boodschappen worden op de band gezet en gaan langs de streepjescodelezer. De caissière stopt vervolgens de boodschappen in wegwerp tasjes. Ook de al verpakte spullen verdwijnen in zo'n tasje, dus als de klant klaar is, zit het winkelwagentje vol met wel dertig van die tasjes. De klant gaat met het wagentje vervolgens naar de auto en de boodschappen zijn gedaan. Zelfs wie alleen iets kleins koopt, moet zijn best doen om geen tasje te krijgen. Het winkelpersoneel stopt bijna automatisch alles in het plastic tasje. Kan het milieu-onvriendelijker? Nee, dat kan niet.

Jaarlijks gaan er in Australië (21 miljoen inwoners) ongeveer vier miljard boodschappen tasjes om (en nog drie miljard tassen van iets dikker plastic). De tasjes uit de supermarkt zijn van die dunne kwetsbare tasje, die in Nederland nauwelijks worden gebruikt. De 17 miljoen Nederlanders nemen elk jaar 1,45 miljard tassen mee naar huis, een cijfer dat je moet vergelijken met de 7 miljard tassen uit Australië. Elke Australiër gebruikt dus gemiddeld een plastic tasje per dag, een Nederlander doet daar vier dagen over.

Die dunne boodschappen tasjes zijn vaak niet meer te gebruiken. Ze worden zwerfafval of als vuilniszak gebruikt op weg naar de vuilnisbelt. Daar blijven de tasjes lang tasje, ze breken langzaam af. Soms waaien ze weg uit de belt. Het kost de gemeenten in Australië honderden miljoenen euro om die rommel op te ruimen. Vaak belandt het plastic in zee, waardoor de dieren in het water het loodje leggen.

Het lijkt wel alsof de Australiërs verslaafd zijn aan de tasjes. De laatste jaren is het aantal met ongeveer 550 miljoen gestegen. Dit ondanks alle goedbedoelde pogingen van milieugroepen om gewoon een boodschappentas mee te nemen naar de winkel. Sinds enige tijd verkopen de supermarkten voor circa 60 eurocent een duurzame tas in een poging om het plastic terug te dringen. Ze worden gebruikt, maar het gaat niet echt van harte.

De politiek is zoals altijd in Australië hopeloos weinig slagvaardig. De minister van milieu, Peter Garrett, ex-zanger van de band Midnight Oil, kondigde begin 2008 aan dat er voor het eind van dat jaar een plan zou liggen om het ongebreidelde gebruik van de tasjes in te dammen. Of door geld voor de tasjes te vragen of door ze te verbieden. Maar sindsdien heeft hij er niets meer over gezegd.

En het is zo simpel. Er zijn voldoende eenvoudige mogelijkheden om het aantal tasjes te verminderen. De meest rigoureuze is gewoon een verbod. Dit is in de deelstaat Zuid-Australië (Adelaide en omgeving) gebeurd. Klanten moeten daar hun eigen tas maar meenemen en als ze die vergeten, mag de winkelier er een geven of verkopen, maar dat moeten dan `milieuvriendelijke'tassen zijn, zoals van afbreekbaar plastic of een papieren tas (die dan bij het oud papier moet).

En het werkt nog ook, meldde de deelstaat onlangs, zes maanden na de invoering van het verbod. Negen van de tien klanten nemen nu hun eigen tassen mee. Zo moeilijk is het niet in de deelstaat die een beetje het buitenbeentje is op milieugebied. Het is de enige met statiegeld op flesjes.

De tasjesindustrie en de supermarkten zijn woedend over de maatregel en zetten alles op alles om te voorkomen dat het verbod wordt ingevoerd in de andere deelstaten. Hun belangrijkste argument is dat de tasjes minder dan éér procent uitmaken van het afval. Kortom, waar maken we ons druk over? Bovendien vindt de industrie dat de klanten een keuze moeten hebben bij de kassa.

En zo zeurt de discussie lekker door en wordt het nooit wat met het milieubeleid in dit land