Regering biedt excuses aan voor het stelen van tienduizenden Aboriginal-kinderen

Eindelijk zegt de premier het verlangde woord: sorry

CANBERRA, SYDNEY, 13 FEB. 2008 - Sorry. Dat eenvoudige woordje van vijf letters heeft Australië op zijn kop gezet. De nieuwe Labor-premier Kevin Rudd heeft woensdag 13 februari 2008 spijt betuigd voor het 'stelen' van circa honderdduizend Aboriginal-kinderen tussen 1910 en 1970. Die kinderen kregen in weeshuizen en pleeggezinnen een 'blanke' opvoeding. Slachtoffers van de 'Stolen Generations' hebben meer dan een decennium op dit sorry gewacht. Het Mediabureau Onderste-Boven berichtte over de historische excuses voor RTL Nieuws, het Belgische VRT-Journaal, de Volkskrant, Trouw, De Pers, Kidsweek, Kidsweek Junior, BNR Nieuwsradio, VRT-radio en de VRT-website.

Het was in Australië `sorry-dag’. In de hoofdstad Canberra verzamelden zich binnen en buiten het parlement duizenden Aboriginals en witte Australiërs om getuige te zijn van het sorry. Overal in het land werden buiten grote tv-schermen geplaatst. Schoolkinderen en werknemers keken om negen uur in de ochtend naar de excuses van premier Kevin Rudd. In Redfern, het Aboriginal-hart van de stad Sydney, kwamen honderden mensen in de stromende regen bijeen om naar de live tv-uitzending te kijken. Australië hoorde premier Rudd maar liefst zes keer sorry zeggen: drie keer in de spijtbetuiging die in een unaniem aanvaarde motie werd vastgelegd. En drie keer in een persoonlijke toelichting. Rudd: 'Als minister-president van Australië zeg ik sorry. Namens de regering van Australië zeg ik sorry. Namens het parlement van Australië zeg ik sorry.' Overal in het land barstte het applaus los, tranen vloeiden en mensen omhelsden elkaar. Een golf van ontroering trok door Australië.

Seksuele handelingen
Excuses dus voor een gitzwarte periode. De verhalen van de slachtoffers van de Stolen Generation zijn schokkend. Neem Bruce Clayton Brown, een stevige Aboriginal man met zwarte krullen. Hij was 8 jaar toen hij werd weggehaald bij zijn blanke vader. Hij belandde in een katholiek weeshuis en werd opgevoed door nonnen. `Ik moest seksuele handelingen doen en zelfs, hoewel ik nog erg jong was, de liefde bedrijven. Je deed het omdat ze dreigden ons naar een strafkamp te sturen en daar was het nog veel en veel erger’, vertelt hij nu, zonder al te veel emoties te tonen.
Over de opvoeding bij de nonnen heeft hij niks goed te melden. `In mijn familie trok je lekkere kleren aan, maar in het weeshuis moesten we piekfijn gekleed zijn. Vooral als we werden geshowd om te kijken of er een gastgezin was of als we naar de stad of naar school zouden gaan. Ik leerde thee drinken met opgeheven pink. Als ik dat niet deed, dan werd ik afgeranseld. Ik mocht mijn Aboriginal taal niet spreken.’ Het dreigde niet goed met hem af te lopen. Zoals zoveel kinderen van zijn generatie raakte hij aan de alcohol en drugs. Deed zelfmoordpogingen. Hij werkt nu bij een welzijnsorganisatie Link Up, die gestolen kinderen terugbrengt bij de ouders. Deze organisatie heeft ook hem uit de modder getrokken. Het sorry hoeft voor hem persoonlijk niet zo, maar hij denkt dat veel slachtoffers erdoor gesteund worden. Dat hun verhaal eindelijk wordt geloofd.

John Howard
De vorige premier, John Howard, heeft bijna twaalf jaar lang geweigerd om excuses aan te bieden. Howard kreeg al in 1997 het advies om sorry te zeggen. Dat kwam van de opstellers van het overheidsrapport Bringing them home, een onderzoek naar de Stolen Generations. Maar Howard en zijn Liberale partij vonden dat zij niet verantwoordelijk konden worden gehouden voor daden van hun voorgangers. Bovendien, zo werd er gezegd, de bedoelingen waren goed: de kinderen een betere toekomst geven. Hoewel veel Aboriginalgroepen gelukkig zijn met de historische excuses van 13 februari, vindt een meerderheid dat het sorry niet ver genoeg gaat. `We willen weer soevereiniteit over ons land, van kust tot kust’, zegt Isabel Coe, de zelfbenoemde ‘ambassadeur’ van de Aboriginal tentenambassade op het grasveld voor het oude parlementsgebouw in de hoofdstad Canberra. `Het ene woord sorry doet niets af aan al het lijden van de Aboriginal mensen’, is haar overtuiging.

Geld
Geld voor de Stolen Generation wordt vooralsnog niet beschikbaar gesteld. De regering vindt het belangrijker te investeren in welzijn en scholing voor Aboriginals om een einde te maken aan de achterstand. Nu is de levensverwachting van een Aboriginal 17 jaar lager dan van een witte Australiër. Aan dat verschil moet een einde komen, vindt Rudd. Voormalig voorzitter van de Stolen Generation Alliance, Debra Hocking, vindt dat de regering met een compensatieregeling over de brug moet komen. 'Er wordt in dit land voor zoveel minder compensatie gegeven, bijvoorbeeld voor het sluiten van een autofabriek. Niemand kijkt daarvan op. Maar zodra het gaat om compensatie voor een generatie die bruut uiteengedreven is en een traumatisch leven heeft moeten lijden, zou dat te veel zijn? Dat begrijp ik niet.'

Kijk hier naar de uitzending op het VRT-Journaal op 13 februari