DNA-techniek maakt identificatie van drie militairen uit de Eerste Wereldoorlog mogelijk

Gesneuvelde soldaten krijgen na 90 jaar hun naam terug

SYDNEY, 11 NOV. 2008 - Voor drie families in Australië is Remembrance Day, 11 november, geheel anders geworden. Het afgelopen jaar zijn in België de stoffelijke overschotten van drie Australische soldaten uit de Eerste Wereldoorlog per toeval opgegraven en met DNA gekoppeld aan de achtergebleven familie. Mediabureau Onderste-Boven werkte mee aan een VRT-documentaire over de speurtocht naar de namen en schreef hierover een verhaal in de Volkskrant. Remembrance Day is de dag waarop de Eerste Wereldoorlog wordt herdacht. Op die dag is in het Franse Compiègne een wapenstilstand overeengekomen, die het einde inluidde van de vijandelijkheden.

De tafel op het terras van Mollie Millis staat vol met herinneringen aan de Eerste Wereldoorlog. Er ligt een soldatenhoed, medailles, oude zwartwit foto’s en krantenknipsels. Allemaal spullen die haar doen denken aan haar oom Jack Hunter, van wie ze vorig jaar te horen heeft gekregen dat hij in de Eerste Wereldoorlog is gesneuveld. `Het was heel emotioneel toen ik bij de kist stond en echt afscheid kon nemen’, vertelt Millis. `Bij de herbegrafenis in België maakte ik voor het eerst kennis met hem en moest meteen afscheid nemen.’ Ze heeft vage herinneringen aan haar oom. Zoals het verhaal dat hij van de officier uit de loopgraaf moest om iets glinsterend weg te halen. `Daarbij is het getroffen door een granaat. Het was een slechte beslissing.

In september 2006 zijn in het Belgische Zonnebeke, niet ver van Ieper in West-Vlaanderen, bij graafwerkzaamheden de stoffelijke resten van vijf personen gevonden. Op grond van een metalen insigne van een rijzende zon bij een van de lichamen kwam snel zekerheid dat het Australiërs soldaten waren die in de Eerste Wereldoorlog zijn gesneuveld. Maar wie? Over de speurtocht naar de nabestaanden, zendt de Vlaamse omroep VRT vanavond een documentaire uit over de zoektocht. Hierbij zijn voor de eerste keer DNA-technieken gebruikt om skeletten uit de Eerste Wereldoorlog aan een naam te koppelen.

Roger Lee is de man van het Australische ministerie van Defensie die het onderzoek heeft geleid. Het leger heeft een perfecte documentatie van al zijn soldaten die naar het front gingen. Met het insigne, wat vage kleuren op het uniform en de plek waar de lichamen zijn gevonden, kon Lee achterhalen dat het diggers moesten zijn, die in 1917 tijdens de slag om Passendale zijn gesneuveld. `We kwamen met een lijstje van zeven vermoedelijke namen.’
In het verleden stopte het onderzoek daar. Want hoe verder? In België kwam het voorstel DNA-onderzoek te doen. Het idee was om uit de botten van de gesneuvelde soldaten DNA te halen en dat te vergelijken met het DNA van nabestaanden.

`We hebben maart vorig jaar een oproep gedaan op de radio en een persbericht laten uitgaan, waarin we zeiden dat we op zoek zijn naar nabestaanden van zeven soldaten’, vertelt Lee. `De respons was overweldigend. Het verhaal verscheen in kranten. We hoefden verder niets te doen. Je moet niet vergeten dat de Eerste Wereldoorlog hier een grote indruk heeft achtergelaten. Meer dan driehonderdduizend jonge mannen, op een bevolking van circa 4 miljoen, zijn vertrokken naar het verre Europa en vele tienduizenden zijn niet teruggekeerd. In elke familie is iemand gesneuveld of zwaar gewond teruggekomen.’

Faye Harris uit Melbourne las in de krant over de namen. Ze heeft het artikel nog, waarin ze zinnen heeft onderstreept. `Ik ging er goed voor zitten en las de naam George Calder, de naam van mijn familie. Ik pakte een oud adresboekje van mijn tante erbij dat ik heb en daar stond dezelfde naam. Hij was mijn oudoom.’ Harris nam contact op met Lee en gaf wangslijm aan de onderzoekers. En zo kregen de botten in België een naam. `Het was erg emotioneel, toen ik het telefoontje kreeg met de positieve uitslag.’

Op deze manier hebben drie lichamen een naam gekregen. Een paar weken geleden is het lichaam van de derde soldaat herbegraven. De speurtocht naar die naam duurde langer, omdat er van deze soldaat geen afstammelingen in de vrouwelijke lijn te vinden waren. Pas toen het lukte om de DNA-identificatie ook via de mannelijke lijn te doen, kregen David en Geoffrey Storey uit West Australië te horen dat hun oom George Storey was gevonden. `Hij was de broer van mijn vader, samen gingen ze naar het front’, vertelt David. `We wisten van onze oom, maar mijn vader heeft zelden verteld over de verschrikkingen in België. Hij kwam gewond terug en ging verder met zijn leven. Hij overleed in 1940, eigenlijk aan een wond die hij al die jaren geleden had opgelopen.’
De twee broers waren eind september in België voor de herbegrafenis. `Dat zoveel hoogwaardigheids-bekleders de moeite namen om te komen. De minister van Defensie was er ook.’ De Storeys mochten een tekst kiezen op de steen van het graf van hun oom. `Altijd in ons hart, van de familie die achterbleef’, staat er.

De documentaire Vermist aan het front is dinsdag 11 november om 22.05 uur uitgezonden
op Canvas (VRT 2)